คดีครอบครัวและมรดก

ในกรณีที่คู่สมรสฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งไม่ยินยอมหย่า หรือไม่สามารถตกลงกันในประเด็นสำคัญได้ ฝ่ายที่ต้องการหย่าจะต้องยื่นฟ้องต่อศาลเยาวชนและครอบครัวเพื่อขอให้ศาลมีคำพิพากษาให้หย่า การฟ้องหย่าจะทำได้ก็ต่อเมื่อมีเหตุแห่งการฟ้องหย่าตามที่กฎหมายกำหนดไว้ใน ป.พ.พ. มาตรา 1516 ซึ่งมีหลายประการ เหตุที่พบบ่อยได้แก่:

• (1) สามีหรือภริยาอุปการะเลี้ยงดูหรือยกย่องผู้อื่นฉันภริยาหรือสามี เป็นชู้หรือมีชู้ หรือร่วมประเวณีกับผู้อื่นเป็นอาจิณ
• (2) สามีหรือภริยาประพฤติชั่ว ไม่ว่าความประพฤตินั้นจะเป็นความผิดอาญาหรือไม่ ถ้าเป็นเหตุให้อีกฝ่ายหนึ่งได้รับความอับอายขายหน้าอย่างร้ายแรง หรือได้รับความดูถูกเกลียดชัง
• (3) สามีหรือภริยาทำร้าย หรือทรมานร่างกายหรือจิตใจ หรือหมิ่นประมาทหรือเหยียดหยามอีกฝ่ายหนึ่งหรือบุพการีของอีกฝ่ายหนึ่ง
• (4) สามีหรือภริยาจงใจละทิ้งร้างอีกฝ่ายหนึ่งไปเกินหนึ่งปี
• (4/2) สามีและภริยาสมัครใจแยกกันอยู่ เพราะเหตุที่ไม่อาจอยู่ร่วมกันฉันสามีภริยาได้โดยปกติสุขตลอดมาเป็นเวลาเกินสามปี
• (6) สามีหรือภริยาไม่ให้ความช่วยเหลืออุปการะเลี้ยงดูอีกฝ่ายหนึ่งตามสมควร หรือทำการเป็นปฏิปักษ์ต่อการที่เป็นสามีหรือภริยากันอย่างร้ายแรง

การพิสูจน์เหตุแห่งการฟ้องหย่าเป็นหน้าที่ของฝ่ายโจทก์ ซึ่งต้องนำพยานหลักฐานที่น่าเชื่อถือมาแสดงต่อศาล ศาลฎีกาได้วางแนวทางในการตีความเหตุหย่าแต่ละข้อไว้หลายกรณี เช่น คำพิพากษาฎีกาที่ 2345/2552 ได้วินิจฉัยแยกแยะระหว่าง “การจงใจละทิ้งร้าง” ซึ่งเป็นการกระทำของฝ่ายเดียว กับ “การสมัครใจแยกกันอยู่” ซึ่งต้องเกิดจากความเห็นพ้องของทั้งสองฝ่าย