เปิดคลินิกเสริมความงามต้องรู้: กฎหมายและขั้นตอนขอใบอนุญาตคลินิก

A: ไม่จำเป็นต้องเป็นแพทย์ก็สามารถเปิดคลินิกเสริมความงามได้ แต่กฎหมายกำหนดว่า ต้องมีแพทย์ที่มีใบประกอบวิชาชีพเป็นผู้ดำเนินการประจำคลินิก และควบคุมการรักษาตลอดเวลา ดังนั้นผู้ประกอบการที่ไม่ใช่แพทย์สามารถเป็นเจ้าของธุรกิจได้ แต่ต้องจ้างหรือร่วมงานกับแพทย์ผู้มีใบอนุญาตเพื่อดำเนินงานทางการแพทย์ของคลินิก ทั้งนี้ชื่อผู้ขอใบอนุญาตประกอบกิจการสถานพยาบาลอาจเป็นชื่อของผู้ประกอบการ (บุคคลทั่วไป) ได้ แต่ใบอนุญาตผู้ดำเนินการจะออกให้แก่แพทย์เท่านั้น

A: ชาวต่างชาติสามารถร่วมลงทุนในธุรกิจคลินิกได้ แต่ต้องปฏิบัติตามกฎหมายการลงทุนของไทย ภายใต้พระราชบัญญัติการประกอบธุรกิจของคนต่างด้าว กิจการด้านสถานพยาบาลจัดเป็นธุรกิจที่คนต่างด้าวถือหุ้นเกิน 49% ไม่ได้ เว้นแต่ได้รับอนุญาตเป็นกรณีพิเศษ (Foreign Business License) หรือได้รับการส่งเสริมการลงทุน (BOI) ในสาขาที่เกี่ยวข้อง ดังนั้นโดยทั่วไปชาวต่างชาติจำเป็นต้องมีผู้ถือหุ้นหรือพันธมิตรเป็นคนไทยอย่างน้อย 51% ในบริษัทที่จะเปิดคลินิก นอกจากนี้ ชาวต่างชาติไม่สามารถประกอบวิชาชีพแพทย์ในไทยได้หากไม่มีใบประกอบวิชาชีพแพทย์ไทย (ซึ่งโดยเงื่อนไขการสอบและใบอนุญาต แทบจะสงวนให้เฉพาะคนไทย) ดังนั้นชาวต่างชาติแม้ลงทุนได้แต่ต้องจ้างแพทย์คนไทยเป็นผู้ดำเนินการและผู้รักษาในคลินิก ส่วนบทบาทของชาวต่างชาติจะจำกัดอยู่ที่การบริหารจัดการทั่วไปหรือที่ปรึกษาทางธุรกิจเท่านั้น

A: ระยะเวลาดำเนินการขึ้นอยู่กับความพร้อมของเอกสารและความสมบูรณ์ของสถานที่ โดยทั่วไปกระบวนการทั้งหมดอาจใช้เวลาประมาณ 1-3 เดือน หากเอกสารครบถูกต้องและสถานที่ผ่านเกณฑ์ในการตรวจครั้งแรก กรมสนับสนุนบริการสุขภาพจะออกใบอนุญาตให้ภายในไม่กี่สัปดาห์หลังตรวจสถานที่ แต่หากมีส่วนที่ต้องแก้ไข (เช่น เอกสารขาดบางอย่างหรือสถานที่ต้องปรับปรุง) ก็อาจยืดเยื้อออกไปอีก ดังนั้นควรเผื่อเวลาไว้ล่วงหน้าและเริ่มดำเนินการแต่เนิ่นๆ เมื่อได้รับใบอนุญาตแล้วก็สามารถเปิดให้บริการได้ทันที แต่ต้องไม่ลืมต่ออายุใบอนุญาตตามกำหนด (ทุก 2 ปีสำหรับใบผู้ดำเนินการฯ และ 10 ปีสำหรับใบประกอบกิจการฯ)

A: การฉีดยาหรือวิตามินเข้าสู่ร่างกายถือเป็นการประกอบวิชาชีพเวชกรรม ต้องทำโดยแพทย์ในสถานพยาบาลที่มีใบอนุญาตเท่านั้น การรับบริการฉีดโบท็อกซ์ ฟิลเลอร์ หรือวิตามินนอกสถานพยาบาล (เช่น ตามบ้านหรือร้านเสริมสวยที่ไม่ได้ขออนุญาตเป็นคลินิก) ถือว่าผิดกฎหมายทั้งหมด ผู้ฉีดที่ไม่ใช่แพทย์จะมีความผิดฐานแอบอ้างเป็นแพทย์ มีโทษถึงจำคุกและปรับ ขณะที่สถานที่ที่ลักลอบให้บริการก็เข้าข่ายคลินิกเถื่อน มีโทษหนักเช่นกัน แม้แต่แพทย์เองก็ไม่สามารถออกไปฉีดหรือรักษานอกสถานพยาบาลที่ไม่ได้รับอนุญาตได้ (ยกเว้นในกรณีออกหน่วยแพทย์เคลื่อนที่ตามที่กฎหมายยกเว้น) ดังนั้นผู้ที่สนใจรับบริการความงามควรเข้ารับในคลินิกที่ถูกต้องเท่านั้น และในมุมผู้ประกอบการก็ต้องไม่เสนอบริการนอกสถานที่อย่างผิดกฎหมาย

A: ทำได้แต่ต้องอยู่ในกรอบของกฎหมาย ทุกข้อความและสื่อที่ใช้ประชาสัมพันธ์คลินิก (ไม่ว่าจะทางป้ายหน้าร้าน โบรชัวร์ หรือสื่อออนไลน์) ต้องยื่นขออนุมัติการโฆษณาจากกรมสนับสนุนบริการสุขภาพก่อนเผยแพร่ โดยยื่นตัวอย่างสื่อ/ข้อความโฆษณาพร้อมชำระค่าธรรมเนียมเล็กน้อย หากได้รับอนุมัติจึงจะเผยแพร่ได้ นอกจากนี้เนื้อหาโฆษณาต้องเป็นความจริง ไม่กล่าวอ้างเกินจริงหรือสร้างความเข้าใจผิดแก่ผู้บริโภค เช่น ห้ามใช้คำว่า “ดีที่สุด”, “การันตีผล 100%” หรือแจกแจงราคาโปรโมชั่นในลักษณะที่ผิดปกติ ข้อความโฆษณาควรมีลักษณะสุภาพและให้ข้อมูลที่เป็นประโยชน์ เช่น ระบุว่าคลินิกมีใบอนุญาต ถูกต้องตามกฎหมาย แพทย์มีประสบการณ์ เป็นต้น ทั้งนี้ ชื่อคลินิกและที่อยู่สามารถเผยแพร่ได้โดยไม่ต้องขออนุญาต (ถือเป็นข้อยกเว้นเล็กน้อยของกฎการโฆษณา) แต่หากเพิ่มเติมข้อมูลอื่นใดที่เข้าข่ายชักจูงทางการค้า ก็ต้องผ่านการอนุมัติก่อน ผู้ประกอบการจึงควรปรึกษาฝ่ายกฎหมายในการทำการตลาดเพื่อให้ไม่ขัดต่อกฎกระทรวง

A: ในกรณีที่เกิดเหตุไม่พึงประสงค์ เช่น คนไข้แพ้ยารุนแรงหรือมีภาวะแทรกซ้อนจากหัตถการ คลินิกและแพทย์มีความรับผิดตามกฎหมายทั้งทางแพ่งและอาญา แพทย์ผู้รักษาและแพทย์ผู้ดำเนินการอาจถูกกล่าวหาว่าประมาทเป็นเหตุให้ผู้ป่วยได้รับอันตราย ซึ่งหากพิสูจน์ได้ว่ามีความประมาทจริงอาจถูกฟ้องร้องดำเนินคดีอาญา (เช่น ข้อหากระทำการโดยประมาทฯ) และคนไข้มีสิทธิฟ้องเรียกค่าสินไหมทดแทนทางแพ่งจากทั้งแพทย์และคลินิกได้ ดังนั้นคลินิกควรมีการทำประกันวิชาชีพแพทย์เพื่อรองรับความเสี่ยงดังกล่าว รวมทั้งปฏิบัติตามมาตรฐานวิชาชีพอย่างเคร่งครัดเพื่อลดโอกาสผิดพลาด กรณีผลการรักษาไม่ตรงตามที่ตกลง (เช่น ไม่สวยขึ้นตามโฆษณา) ถ้าไม่มีการรับประกันผลในการตกลงเบื้องต้น คนไข้ก็อาจร้องเรียนไปยังสำนักงานคณะกรรมการคุ้มครองผู้บริโภค (สคบ.) ได้เช่นกัน ผู้ประกอบการจึงควรสื่อสารกับลูกค้าอย่างตรงไปตรงมาและเก็บบันทึกรายละเอียดการรักษาไว้ทุกครั้ง